ماهی سیاه کوچولو
کۊچˇ سیا مأیی یته داستان هیسه "صمد بهرنگی" جی. ای داستان-ه صمد سال ۴۶ بنویشته یؤ تا ایسه ای داستان همیشک ایرانی داستانانˇ مئن خۊ جاجیگه-أ دأشته. ای داستان-ه مۊ چن سال پیش وگردأنئم، ولی چن سال دکشی تا این-ه دچین وأچین بؤنم. ایسه ای داستان-ه نم نم ایه ننم.
شیمی نظران مره مؤهمن. ممنۊن
چلله شو بؤ. دریا بۊن "پیرˇ مأیی" دؤزأ هیزار ته خۊ نوه نتیجه'ن-ه خۊ دؤر جمعآتهبؤ یؤ اۊشؤنˇ ره نقل گۊت:
"یکته بؤ. یکته نؤبؤ. یته کۊچˇ سیأ مأیی بؤ گه خۊ مأرˇ همرأ خالکهˇ مئن زیوس. ای خالکه تاشˇ جی بیرۊن زأ یؤ شؤ دره مئن. کۊچˇ سیأ مأیی ؤ اۊنˇ مأرˇ خؤنه یته سیأ سنگˇ پۊشت بؤ، چچین سقفˇ بۊن. شوان، دۊتهیی چچانˇ بۊن خؤتن. کۊچˇ سیأ مأیی دیل-نأجه دأشت گه یه شو أن بۊبئه مانگˇتاو-ه خۊشانˇ خؤنه مئن بئینه."
مأر ؤ زأک، سۊوأین تا شو، کسکس-ه دۊمبالآتن ؤ گاگلف دبخی مأییئنˇ همرأ کسکسأکتن ؤ تۊنداتۊند یه پرئه جا مئن شؤن ؤ وگرسن. زأکئى نازبدأشته بؤ، چۊن مأرˇ ده هیزار ته أشپلˇ جی خالی هی یته بۊمؤنسهبؤ.
چن رۊج بؤ گه کۊچˇ سیأ مأیی ویرسه دؤبؤ یؤ کم گب زأ. نوأ-نوأ ای رأ اۊ رأ شؤ یؤ ویشتری خۊ مأر جی دۊمبالأکت. مأره خیألس اۊنˇ زأکه ناخۊشی بگیته یؤ زۊد خۊبآبۊنه. ولی تۊ نؤگۊ مأیی درد چیزˇ دیگره.
یه رۊج سۊب، أفتؤ نزأر، کۊچˇ سیأ مأیی خۊ مأر-ه خاوˇ جی ویریسأنی یؤ بؤگۊت: "مۊمأ، خنم تی همرأ گب بزنم."
مأر، خاو دؤبؤر، بؤگۊت: "زأکئى! وخت گیر بیأردی؟ بنی بعدˇ ره، بئتر نیه بشیم بؤمۊجیم؟"
کۊچˇ سیأ مأیی بؤگۊت: "نأ مۊمأ، مۊ دئه مننئم بؤمۊجم، خأ ایه جی بؤشۊم."
مأر بؤگۊت: "ایللن خأ بشی؟"
کۊچˇ سیأ مأیی بؤگۊت: "آها، وأ بؤشۊم."
مأرى بؤگۊت: "أخر سۊبˇ سر کۊیه خأ بشی؟"
کۊچˇ سیأ مأیی بؤگۊت: "خنم بؤشۊم بئینم خالˇ ته کۊیئه. دؤنی مۊمأ! مۊ چن ما هیسه ویرسه درم ای خالˇ ته کۊیئه ؤ هلأ مننیسم سر در بیأرم. دیشو تا ایسه نۊخؤتم ؤ بویرسم، سر آخر تصمیم بئیتم خؤره بؤشۊم خالˇ تهٰ بیأجم. می دیل خأنه بۊدؤنم دبخی جیگه'ن چی خبره."
مأر بخندس ؤ بؤگۊت: "مر أن وختی زأک بؤم ایتکی ویر زیاد گۊدم. تی دراز میجیگˇ قۊربان! خالکه سر ؤ ته نأره گه. هین هیسه گه هیسه خالکه همیشک شۊنه یؤ هیچ جا نرسنه."
کۊچˇ سیأ مأیی بؤگۊت: "أخر مۊمأ جؤن! مگر همه چی آخر نأره؟ شو ؤ رۊج آخر رسنن، هفته، ماه، سال..."
مأر بپپرس اۊنˇ گبˇ مئن ؤ بؤگۊت: "ای پیلأ-پیلأ گبان-ه بنی کنأر، ورس بشیم بؤمۊجیم. ایسه مۊتنˇ زماته، نأ ای گبان".
کۊچˇ سیأ مأیی بؤگۊت: "نأ مۊمأ، مۊ ده ای مۊتنانˇ جی خسسه بۊبؤم، خنم را دکم ؤ بؤشۊم بئینم دبخی جیگه'ن چی خبره. شاید بویری گه یه نفر ای گبان-ه کۊچˇ سیأ مأیی-ه بیامۊته، ولی بۊدؤن گه مۊ، خؤره پۊر زماته این-ه ویرسه درم. البته خئلی چیزان این ؤ اۊنˇ جی بیامۊته'م. مثلن این-ه بفأمسم گه مأییئن ویشتری، خۊ پیری زۊمات نالنن گه خۊ زیویش-ه هچی چیکأدأن. تترج نیفرین ناله کۊنن ؤ همه چیزˇ جی شکایت دأرن. مۊ خنم بۊدؤنم گه، آزازا، زیویش یعنی تۊ یه جیگه مئن هأى بشی یؤ بیی تا پیرابی یؤ دئه هیچ، یا جۊرˇ دیگرن شأنه ای دۊنیا مئن زیوسن؟"
وختی کۊچˇ سیأ مأیی گب دۊرۊسآبؤ، اۊنˇ مأر بؤگۊت: "زأکئى! تۊرابئى؟ دۊنیا!... دۊنیا!... دۊنیا ده چیچئه؟ دۊنیا هیندره گه آمۊ هیسأیم، زیویش هینه گه آمۊ دأریم..."
هی مؤقه، پیلا مأیی اۊشانˇ خؤنه-أ نزدیکآبؤ یؤ بؤگۊت: "همساده! چیچی سر تی زأکˇ همرأ کلنجار شؤ دری، بدأری ایمرۊ نخأنین بؤمۊجین؟"
کۊچˇ سیأ مأیی مأر، همساده دۊخانˇ همرأ خؤنه جی بیرۊن بۊمأ یؤ بؤگۊت: "آخرالزمان بۊبئه! ایسه ده زأکؤن خنن خۊ مأران-ه بیامۊجن!"
همساده بؤگۊت: "چی بۊبئه؟"
کۊچˇ سیأ مأیی مأر بؤگۊت: "ای فسقلی-یه بئین خأنه بؤشۊن. ددار گۊنه خأم بؤشۊم بئینم دۊنیا چی خبره! چنچی گب زنه!"
همساده بؤگۊت: "کۊچˇ دانه! تۊ کئن تا ایسه همهدان وکتی أمه ره واخؤو نؤتی؟"
کۊچˇ سیأ مأیی بؤگۊت: "خانۊم! مۊ نۊدؤنم شۊمۊ چیچئه "همهدان" گۊنین. مۊ فقط ای مۊتنانˇ جی خسسه بۊبؤم ؤ نخأنم ای خسسهآکۊن مۊتنان-ه درازه بدم ؤ هچی خؤش بؤبۊم ؤ یه مرتأ چیشم بازانم ؤ بئینم شیمی مۊسان پیرابؤم ؤ هلأ هۊ دؤبۊسته چیشم ؤ گۊش مأیی هیسم."
همساده بؤگۊت: "أى خاکه... چنچی گب زنه!"
اۊنˇ مأر بؤگۊت: "مۊ هرگیز گۊمان نؤتم می نازبدأشته زأک ایتکی وکئه، نۊدؤنم کۊ ناجنس می نازنین زأکˇ پا بۊن بنیشته؟"
کۊچˇ سیأ مأیی بؤگۊت: "هیشکس می پا بۊن ننیشتئه. مۊ خؤره عقل ؤ هۊش دأرم ؤ فأمنم، چیشم دأرم ؤ یئنم."
همساده، کۊچˇ سیأ مأیی مأر-ه بؤگۊت: "خاخۊر! اۊ پیچپیچی راب-ه تره یاده؟"
مأر بؤگۊت: "آها! خۊب بؤتی! خئلی می زأکˇ همرأ جیر جؤر شؤ. خۊدا بؤگۊم اۊن-ه چیکار بؤنه."
کۊچˇ سیأ مأیی بؤگۊت: "وسآکۊن مۊمأ! اۊن می رفئق بؤ."
اۊنˇ مأر بؤگۊت: "مأیی ؤ رابˇ رفاقتی-ه ده نیشتؤوسه بیم."
کۊچˇ سیأ مأیی بؤگۊت: "مر أن راب ؤ مأیی دۊشمندی-ه نیشتؤوسه بؤم. ولی شۊمۊ اۊ بدبخت-ه بۊنآتین."
همساده بؤگۊت: "ای گبان دئبارˇ شیئه."
کۊچˇ سیأ مأیی بؤگۊت: "شۊمۊ خؤره دئبارˇ گب-ه پیش کشنین."
اۊنˇ مأر بؤگۊت: "اۊنˇ حق بؤ اۊن-ه بؤکۊشیم، تره یاداشئه ایه اۊیه نیشت چی گبانی زأ؟"
کۊچˇ سیأ مأیی بؤگۊت: "پس مر أن بؤکۊشین، چۊن مر أن هۊ ﯟگبان-ہ زنم."
سلام، تی دس درد نؤنه.. سؤال
«همهدان» جی تی منظور همهچیدؤن هیسه؟